گزارش، عربستان آبستن اعتراضات مردمی؛ آینده تاریک مالی ریاض - مجله کارنیکان

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران، به دنبال گسترش فقر و بیکاری در میان شهروندان سعودی و به طور خاص جوانان این کشور، تحرکات اخیر این افراد علیه حکومت سعودی و اعتراض به سیاست های رژیم آل سعود در سایه حکمرانی محمد بن سلمان ولیعهد جوان این کشور حاکی از وجود زمینه ای برای شروع شورش های مدنی در این کشور بود.

جدیدترین خبرها و تحلیل های ایران و دنیا را در کانال تلگرامی خبرنگاران بخوانید. (کلیک کنید)

جدیدترین خبرها و تحلیل های ایران و دنیا را در صفحه اینستاگرامی خبرنگاران بخوانید. (کلیک کنید)

جرقه اعتراض شهروندان سعودی علیه حکومت آل سعود

هفته های گذشته جوانان سعودی در شبکه های اجتماعی با هشتگ تجمع افراد بیکار بر سوء مدیریت مقامات سعودی تاکید کردند و گفتند: عربستان به عنوان یکی از ثروتمندترین کشورهای عربی و عظیمترین فراوری نماینده نفت در دنیا است که این مسئله بر بیکاری افراد تاثیری نداشته است.

فعالان تأکید کردند که با وجود اصلاحات اقتصادی که بیش از دو سال پیش شروع شده و آنگونه که ولیعهد سعودی در خصوص چشم انداز خود تبلیغ می کرد، فرصت های شغلی یا توسعه سایر صنایع غیر نفتی توفیق چشمگیری ایجاد نشده است. بازنشر هشتگ انجمن بیکاران از سوی فعالان موجب شد این هشتگ در صدر قرار گیرد. این هشتگ پیش از این نیز در آگوست 2020 در محکومیت برخورد دولت با بحران بیکاری و درخواست اشتغال زایی در عربستان منتشر شده بود.

اداره کل آمار عربستان گزارشی را طی دو هفته گذشته منتشر کرد که نرخ بیکاری در بین سعودی ها در خاتمه سه ماهه دوم سال گذشته 15.4 درصد بوده است.

طبق آخرین آمار 4میلیون از شهروندان سعودی زیر خط فقر زندگی می نمایند. 2 میلیون کارمند حقوق مکفی ندارند. 2 میلیون شهروند واجد الشرایط، بیکار هستند. بدهی عمومی عربستان نیز 854 میلیارد دلار برآورد شده است.

نکته جالب توجه آنجاست که به فاصله چند روز از شروع اعتراضات رسمی شهروندان سعودی به افزایش نرخ بیکاری در میان جوانان و نیز گسترش فقر، محمد بن سلمان درحالی که کُتی به ارزش 5400 یورو معادل 24.658.29 ریال سعودی و شالی که سوژه رسانه ها شد و بالغ بر 2 هزار و 800 ریال قیمت داشت در نشست شورای صندوق سرمایه گذاری عمومی عربستان حاضر شد. شرکت های عظیم دولتی هم مدتی است که دستمزد کارمندانشان را پرداخت ننموده اند و شرکت های بخش خصوصی در حال تعدیل نیرو و کاهش دستمزدها هستند.

این امر خشم بسیاری از سعودی ها را برانگیخت. در این زمینه صفحه کاربری به سمت آزادی در توئیتر نوشت: به خدا قسم آیا این شخص به بحران های شهروندان، شرایط بیکاری و کسری بودجه فکر می نماید؟

ترکی الشلهوبی روزنامه نگار معارض سعودی نیز در این زمینه به کسانی که اقدامات بن سلمان را در خودنمایی با اموال مردم ستایش و گمان می نمایند که با این کار درجه بن سلمان را بالا میبرند گفت که شما در واقع او را به عنوان یک مدل به تصویر می کشید.

حزب تجمع ملی عربستان که مخالف سیاست های آل سعود است با ابراز نگرانی درباره افزایش نرخ بیکاری در میان جوانان سعودی اعلام نمود: وعده های مقامات آل سعود با آنچه که در واقعیت انجام می دهند هیچ تطابقی ندارد و این بیانگر شکست رژیم سعودی در پرونده استخدام جوانان و به معنی بی توجهی کامل به رنج ملت است. وعده های حکومت عربستان صرفاً برای تبلیغات رسانه ای جهت جلب توجه غربی ها بوده است. همه این وعده ها تنها برای مهار خشم شهروندان و سرگرم کردن آنها با راه چاره های موقتی و جزئی است. واقعیت آن است که رژیم سعودی در کاهش نرخ بیکاری به شکل بی سابقه شکست خورده است.

خشم سعودی ها از حکومت به خیابان ها کشیده شد

اما ادامه بی توجهی های حکومت آل سعود به خواسته مردم موجب شد تا اعتراضات ملت خشمگین عربستان از فضای مجازی به خیابان ها منتقل گردد.

کاهش قیمت نفت، ادامه جنگ یمن و شیوع کرونا در کنار ولخرجی ها و فساد اقتصادی محمد بن سلمان ولیعهد سعودی درآمدهای ارزی این کشور را به شدت کاهش داده و فشار اقتصادی بی سابقه ای را به مردم این کشور تحمیل نموده است.

در همین زمینه دوشنبه شب اهالی شهر بریده استان القصیم در اعتراض به سیاست های اقتصادی دولت سعودی در خصوص محدودیت های کرونایی و اوضاع اقتصادی و بیکاری ناشی از آن به خیابان ها آمده و خواهان برطرف این محدودیت ها شدند.

بر اساس این گزارش، شرکت نمایندگان در تظاهرات با سر دادن شعارهایی دریافت هرگونه اقتصادیات در ایام کرونا و افزایش فقر و بیکاری در عربستان را محکوم کردند.

این تظاهرات که با حضور و تجمع صدها جوان همراه است منجر به درگیری با نیروهای امنیتی سعودی شده است.

تظاهرات نمایندگان اعتراض خود را نسبت به اقتصادیات ها، قرنطینه، جلوگیری از مسافرت، فقر فزاینده و بیکاری در کشور اعلام نمودند.

منابع محلی اعلام نمودند که پلیس القصیم و گارد ملی در پی تشدید اعتراضات و درگیری میان معترضان و نیروهای امنیتی در بریده، به حالت آماده باش درآمده است.

بدر السحیبانی سخنگوی رسانه ای پلیس استان القصیم اعلام نمود که در این تظاهرات، شماری از شرکت نمایندگان بازداشت و به دادستانی تحویل داده شدند.

مرحله سخت آینده اقتصادی عربستان

کاهش درآمدهای ارزی در سایه شیوع ویروس کرونا، جنگ نفتی و قطع شدن درآمدهای حاصل از سفر حجاج به عربستان باعث شد تا عربستان برای جبران کسری بودجه خود به روش های ریاضتی روی بیاورد. کاهش درآمدهای ارزی باعث شد تا سیاست های تشویقی دولت عربستان برای تداوم اطاعت پذیری شهروندان کاهش یابد. در این راستا، اقتصادیات بر ارزش افزوده از اواسط 2020، از 5 درصد به 15 درصد افزایش یافته و همچنین یاری هزینه زندگی هم از ابتدای ماه ژوئن قطع شد. افزایش سه برابری اقتصادیات ها در تاریخ این کشور بی سابقه بوده است.

بسیاری از تحلیل گران اقتصادی اقدامات ریاضتی و انقباضی سیاست گذاران عربستانی از جمله کاهش هزینه ها و سه برابر شدن اقتصادیات ارزش افزوده در این کشور را مانعی عظیم بر سر راه ریکاوری رشد اقتصادی عربستان می دانند. مقامات عربستانی به دلیل کاهش درآمدهای نفتی این کشور و همچنین برای حفاظت از ارزش ارز میخکوب شده خود در برابر دلار آمریکا، دست به اقدامات انقباضی زده اند. محمد الجدعان وزیر دارایی عربستان اخیرا اعلام نمود که سیاست های اقتصادی در اولویت دولت این کشور قرار گرفته است و انتظار می رود کسری بودجه این کشور از 12 درصد در سال 2020، به 9، 4 درصد در سال 2021 کاهش پیدا کند.

موسسه رتبه بندی فیچ در 9 نوامبر 2020 با اشاره به سقوط آزاد قیمت نفت در بازارهای دنیای و افزایش مسائل اقتصادی و بودجه ای دولت عربستان در نتیجه تعطیلی کسب و کارها برای کاستن از سرعت شیوع کرونا، ارزیابی خود از چشم انداز عظیم ترین اقتصاد خاورمیانه را تغییر داد و آن را منفی اعلام نمود.

عربستان، آبستن اعتراضات مردمی است؟

پیش از این نگاه غالب در خصوص عربستان این بود که به دلیل بافت سنتی و همچنین غلبه گفتمان وهابیت، امکان انقلاب و یا شورش و اعتراض های فراگیر در این کشور وجود ندارد. به صورت کلی شاید این نگاه درست به نظر می رسید اما نباید از بعضی از متغیرهای مداخله نماینده و شتاب دهنده غافل بود. پیشرفت شبکه های اجتماعی یکی از این متغیرها است که باعث شده مردم عربستان دیگر اخبار را تنها به وسیله مراجع رسمی دنبال ننمایند و اخبار و حوادث واقعی را بدون سانسور و روتوش دنبال نمایند. این مسئله باعث ایجاد یک تغییر نگرش در جامعه عربستان شده و به همین دلیل با ظهور انقلاب های عربی در سال 2011 بعضی از استان های عربستان شاهد اعتراض هایی بود که در نوع خود بی سابقه تلقی می شد.

آنالیز پتانسیل های اعتراض و شورش اجتماعی در عربستان به معنای فوری بودن این مسئله نیست. اما نباید فراموش کرد که مردم عربستان از نگاه رفاه در برابر اطاعت پذیری گذر نموده و اکنون شاهد حتی نوعی تحقیر ملی نیز هستند. چرا که اقدامات ماجراجویانه محمد بن سلمان باعث تضعیف صندلی بین المللی عربستان شده است؛ به نوعی که این کشور در 6 سال گذشته وارد جنگ یمن شده که سنگین ترین شکست ها را متحمل شده است. این مسئله در کنار فشارهای اقتصادی و سرکوب مخالفان باعث شده تا احتمال بروز شورش و اعتراض در عربستان، دیگر احتاقتصادی بعید و دور از ذهن نباشد.

به همین دلیل تظاهرات خیابانی شهروندان عربستان به دلیل گسترش فقر و بیکاری را می توان مقدمه ای برای شروع موج گسترده ای از اعتراضات علیه حکومت سعودی دانست که قطعا با سرکوبگری های این رژیم همراه خواهد شد. اما این اقدام ملت عربستان نشان داد که سیاست سرکوب و خفقان در این کشور که با قدرت گیری محمد بن سلمان به شکل بی سابقه ای افزایش یافته و در واقع برگ برنده ولیعهد جوان برای حذف مخالفان است، دیگر نمی تواند کارساز باشد.