هگمتانه با افق 20 ساله - مجله کارنیکان

سررشته این دغدغه ها به اخبار ریز و درشتی می رسید در مجموعه میراث فرهنگی همدان ، از احداث جاده جدید در دل کوهستان الوند گرفته تا هتل سازی در حریم غار علیصدر و بی توجهی به شرایط عمارت تاریخی جنانی و ... در این بین از تلاش فعالان مدنی هم برای درخواست ثبت جهانی آثار تاریخی همدان گفته بودیم؛ آرزویی که دوستداران میراث فرهنگی این استان سال ها چشم انتظار تحققش هستند.

روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی استان همدان بعد از انتشار این گزارش ، جوابیه ای برای روزنامه جام جم آماده و ارسال نموده است که در ادامه می خوانید.

بودجه برای آزادسازی عرصه هگمتانه

در هگمتانه بعد از سال ها رکود و سکون در حوزه کاوش، در سال های اخیر فصل 21 و 22 کاوش های باستان شناسی انجام شد و کاوش در فصل 22 نوید بخش این بودکه می توان به نتایج خوبی از جمله آثار معماری قبل از اشکانی رسید و در تلاش برای جمع آوری و انتشار نتایج 22 فصل کاوش قبلی این اسناد، در دستور کاراین اداره کل قرارگرفته است .

همچنین در راستای آزادسازی عرصه هگمتانه، ردیف درآمدی ویژه مستقل و ملی دیگری برای تملک و آزاد سازی عرصه هگمتانه پیش بینی شد و در سال جاری نیز 21 میلیارد تومان برای این امر پیش بینی شده و درلایحه سال 1400نیز5/28میلیارد تومان پیش بینی شده است که این میزان اعتبار برای هگمتانه سابقه نداشته است.

جمع آوری و انتشار نتایج کاوش های انجام پذیرفته در هگمتانه از گذشته دور تا به امروز ، جداره سازی میدان اکباتان، افزایش اعتبارات چند ده برابری موزه منطقه ای، اقدامات حفاظتی در ترانشه ها، نورپردازی، حذف پارکینگ هگمتانه و آماده سازی آن به عنوان نمایشگاه صنایع دستی، بخش کوچکی از فعالیت های اخیر در محوطه باستانی هگمتانه است و این فعالیت ها کاملا مشهود و ملموس است.

علاوه بر این برای اولین بار طرح جامع هگمتانه با افق 20 ساله نیزدر دست اقدام است که تا سرانجام سال جاری به اتمام می رسد و درآن منظر باستان شناسی ، حفاظت، بازسازی و تاسیسات مورد نیاز گردشگری و اسناد تملک مابقی عرصه در این طرح پیش بینی و پرداخته شده است.

با توجه به برپایی رویدادهای بین المللی در سال 2018 و توجه به گردشگری غرب کشور، در پی برگزاری این رویدادها و استحقاق مردم همدان برای ثبت یک اثر بین المللی در یونسکو ، پرونده ثبت جهانی هگمتانه با عنوان منظر تاریخی شهری از هگمتانه تا همدان با تفاهم خوب استان و وزارتخانه در دستور اقدام جدی قرار گرفته است و تا سرانجام سال جمع آوری پرونده به اتمام خواهد رسید و در نیم سال اول آینده این پرونده به یونسکو ارجاع خواهد شد. این طرح بعد از سال ها اکنون به صورت جدی در دست اقدام است.

پتروشیمی ابن سینا جابه جا شد

در خصوصتپه حاجی خان با توجه به این که این تپه باستانی در منطقه ویژه اقتصادی استان قرار گرفته و پروژه پتروشیمی ابن سینا که به عنوان یکی از مهم ترین پروژه های اقتصادی استان محسوب می گردد ، دقیقا روی این اثر جانمایی شده بود که خوشبختانه عملیات نجات بخشی توسط این اداره کل به عمل آمد و با ارتباط گیری موثر به طرق مختلف و مکاتبات و پیگیری های متعدد در سطح مقامات عالی کشور درسطح وزیر و معاون رئیس جمهورو همچنین اخذ مجوز کاوش در این منطقه این کار به نحو احسن انجام پذیرفت ، که می توان آن را یکی از معدود اقدامات نجات بخشی در کل کشور دانست که منتج به حفظ اثر شد و باعث شد تأسیسات پتروشیمی ابن سینا جابه جا شده و حدود یک هکتار از اراضی آن شرکت برای عرصه و حریم این اثر مهم اختصاص یابد.

علاوه بر این اقدامات بازسازیی و حفاظتی در بخش های کاوش شده انجام شد و مزید آگاهی با استفاده از پوشش ژئوممبران که عایقی مطمئن بوده و معمولا در استخرها استفاده می گردد از نفوذ آب و نزولات جوی به داخل اثر جلوگیری شده است و نتیجه این کاوش باعث شد موضوع پیگیری ثبت زنجیره ای معابد دوران ماد در دستور کار این اداره کل و وزارتخانه قرار گیرد.

در خصوص عمارتنورمهال با اقدام قابل دفاع اداره کل در سال های گذشته، عمارت موصوف به ثبت آثار ملی ایران رسیده و ضوابط عرصه و حریم آن طی سال های اخیر مصوب و با کمک و همکاری استانداری و اعضای کمیسیون ماده 5 استان، کمیته امداد و شهرداری همدان، موضوع تبدیل ضلع جنوبی عمارت نورمهال به جزئی از عرصه پارک پیگیری که مراحل نهایی را طی می کند و اقدامات اجرا شده در سال های اخیر سبب حفظ عمارت شده و هیچ گونه تهدیدی برای آن از ابتدا وجود نداشته و ندارد.

عمارت جنانی به ثبت ملی رسیده

درخصوصعمارت جنانیکه در آستانه تخریب بوده و حتی در فهرست آثار ثبت ملی هم ثبت نشده بود، خوشبختانه طی دو سال گذشته توسط این اداره کل، این بنا به ثبت آثار ملی رسید و اعتبار لازم به صورت بلاعوض برای بازسازی اضطراری پیش بینی شد و در سال جاری نیز با تامین اعتباری به مبلغ 250 میلیون تومان، عملیات رفع خطرو بازسازی اضطراری این بنا به انجام رسید و همچنین طرح احیا ، مصوب و به مالک ابلاغ شد و مالک می تواند در چارچوب طرح احیا، فرایند تبدیل به کاربری سنتی هم شان با بنا را انجام داده و این اداره کل نیز آمادگی پرداخت تسهیلات در این خصوص را به مالک ابلاغ نموده است.

درخصوص کاروانسراها هم باید گفت بخشی از کاروانسرای تاج آباد که در تصرف غیر بود طی دو سال اخیر به تملک اداره کل در آمده و اقدامات بازسازیی آن نیز نهایی شده است و احیای این کاروانسرا هم توسط بخش خصوصی با عقد قرارداد با سرمایه گذار شروع شده است.

در کاروانسرای فرسفج نیز طی سه سال اخیر در قالب حداقل سه قرارداد، تمام اقدامات بازسازیی بنا به انجام رسیده و این دو کاروانسرا مهم استان در لیست ثبت زنجیره ای کاروانسراهای ایرانی برای ثبت جهانی یونسکو قرار گرفته اند.

بازسازی بنای یخدان میرفتاح

در خصوص تخریب بنای یخدان میر فتاح و آسیب بسیار جزئی در چند بنای دیگر در پی بارش های سنگین برف و باران در سال گذشته، آن گونه که مطلعید بلایای طبیعی جزئی لاینفک از طبیعت بوده و هر از چندگاهی شاهد آسیب بناهای تاریخی به همین علت در طول تاریخ بوده ایم و یکی از شاخص ترین مثال های آن، ویرانی ارگ تاریخی بم بر اثر زلزله در دهه 80 بود که اکنون پس از دو دهه تلاش هم نتوانسته به شرایط قبل از زلزله بر گردد. اما دلیل عدم تحمل بنای یخدان میرفتاح در مقابل باران شدید سال گذشته به علت شدت و استمرار بارش و ضعف های سازه ای بنا بوده که می بایست در بازسازی اولیه، مسائل سازه ای بنا و از جمله پی ها را بر طرف نمود و این اداره کل در سال گذشته بعد از مطالعه و آسیب شناسی بنا و تهیه طرح بازسازی با هزینه کرد مبلغ 3000 میلیون ریال شروع به بازسازی و رفع عیوب سازه ای بنا در پی نموده و مصالح لازم را برای تکمیل بازسازی بعد از فصل بارش آماده نموده است. به هرحال این بدیهی است که این اداره کل دغدغه بازسازی اصولی بنا را دارد و دقت و وسواس در بازسازی این بنا را فدای سرعت در بازسازی نخواهدکرد.

گروه ایران روزنامه خبرنگاران