معرفی بارهنگ و خواص درمانی آن - مجله کارنیکان

نویسنده: صمصام صانعی

بارهنگ گونه های مختلفی دارد که از نظر خواص و ترکیبات شیمیایی تقریباً مشابه هم می باشند. در اینجا به نام علمی و معینات مربوط به یک گونه از آنها که نسبت به دیگر گونه ها از خواص دارویی بیشتری برخوردار می باشد اشاره شده است.

نام علمی:

Plantago major L.، نام فرانسه Plantain و نام انگلیسی آن Larger plantain می باشد. نام های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، بارهنگ، لسان الحمل الکبیر و بارتنگ نامیده شده است.

تیره گیاه:

بارهنگ Palntaginaceae

نوع گیاه:

بوته

معینات ظاهری:

گیاهی است علفی، پایا و خودرو به ارتفاع حدود 20 سانتی متر گاهی موارد بیشتر و بدون ساقه، برگ های آن تخم مرغی شکل، دراز، ضخیم، دارای چندین رگبرگ معین و کرکدار، با پهنک بزرگ و واقع در سطح زمین و گلهای آن دارای جامی به رنگ خاکستری روشن یا مایل به قرمز و مجتمع به صورت سنبله های دراز می باشند که هر یک از سنبله ها نیز در رأس دنباله بلندی منتهی به وسط برگ ها جای دارد. میوه اش پوشینه و دارای دو خانه می باشد و محتوای هر خانه 4 تا 8 دانه کوچکِ بیضی شکل و به رنگ قهوه ای پررنگ است.

بیشتر بخوانید: خواص دارویی گیاه بارهنگ

طبیعت بارهنگ:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن سرد و خشک است.

رویش جغرافیایی:

در بیشتر نواحی اروپا، آمریکا، هند و آفریقا انتشار دارد. در ایران نیز در نواحی معتدله و مرطوب بیشتر استان ها بخصوص در استان های شمالی، فارس، چهارمحال و بختیاری و اصفهان می روید.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در آن:

در گیاه گلی کوزید اوکوبین و پلانتاژین و در دانه آن کولین، اوکوبین، مواد گلوتینی، پلانته نولیک اسید، سوکسی نیک اسید و آدنین تشخیص داده شده است.

بخش مورد استفاده:

دانه

نحوه مصرف:

به طور معمول دانه را به صورت خیسانده در آب جوش استفاده می نمایند و در طب سنتی برای درمان بیماری ها نحوه و اندازه مصرف آن را پزشک تشخیص داده و تجویز می نماید.

خواص درمانی:

نرم نماینده سینه و برطرف نماینده اخلاط ریه، ادرارآور و معرق، آرام نماینده و برطرف نماینده تحریکات در نزله های مزمن برونش ها، برطرف نماینده اختلالات کلیه و دفع نماینده انواع کرم ها، ضد تب و خنک نماینده، ضد همورئید همراه با خونریزی و تصفیه نماینده خون، کاهنده چربی و خارج نماینده سنگ های کلیه، ضد یرقان و التیام بخش زخم های داخلی، تحلیل برنده ورم مخاط دهان و تقویت نماینده لثه ها، قابض و ضد اسهال خونی، ضد نفس تنگی و برطرف نماینده عفونت های مجاری تنفسی، جلوگیری از خونریزی معده و ضد التهابات کلیه و مثانه می باشد. ضمناً برای گوش درد، نزله مجاری ادراری، تصلب شرائین، آرتریت، بیماری های کبدی، شب ادراری، روماتیسم، سینه درد، آسم و ناراحتی های آسم برونشیتی نیز مفید است.

منبع مقاله :

صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.

منبع: راسخون