عواملی که باعث سرگیجه می شوند و چگونگی درمان
به گزارش مجله کارنیکان، به احساس سبکی سر، حالت خواب آلودگی یا عدم تعادل سرگیجه می گویند. سرگیجه اندام های حسی، به ویژه چشم و گوش را تحت تأثیر قرار می دهد، بنابراین گاهی اوقات می تواند باعث غش گردد. سرگیجه یک بیماری نیست، بلکه بیشتر نشانه ای از اختلالات مختلف است.
به نقل از تبیان، قسمت های متعدی از بدن شما مثل چشم هایتان، مغزتان، گوش درونی، اعصاب درون پاهایتان و ستون فقرات به یاری یکدیگر موجب ایجاد تعادل در بدن شما می شوند. وقتی یکی از این موارد مختل می شوند احساس سرگیجه به شما دست می دهد که می تواند نشانه ای جدی باشد و همچنین خطرناک اگر باعث گردد شما زمین بخورید.
سرگیجه و عدم تعادل ممکن است موجب احساس گیجی و سرگیجه شوند، اما این دو اصطلاح علائم مختلفی را توصیف می نمایند. سرگیجه با احساس چرخش، مانند چرخش اتاق به دور سر، تعیین می گردد. همچنین ممکن است مانند بیماری حرکت (ماشین گرفتگی) احساس گردد یا انگار به یک طرف متمایل شده اید. عدم تعادل، از دست دادن تعادل یا توازن است. سرگیجه واقعی احساس سبکی سر یا تقریباً غش کردن است.
سرگیجه شایع است و علت اصلی آن معمولاً جدی نیست. گه گاهی دچار سرگیجه شدن جای نگرانی ندارد؛ اما اگر به طور مکرر دچار سرگیجه بدون دلیل تعیین یا برای مدتی طولانی هستید، باید فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
دلایل سرگیجه
دلایل رایج سرگیجه، میگرن، داروها و الکل است. علاوه بر این ها سرگیجه می تواند ناشی از مسئله ای در گوش داخلی باشد، جایی که تعادل تنظیم می گردد.
از دیگر دلایل سرگیجه عفونت گوش است که در این مورد معمولاً سرگیجه به صورت ناگهانی ایجاد می گردد، گوش هایتان زنگ می زنند تا جایی که حتی ممکن است شنیدن سخت گردد. احتمال دارد حالت تهوع، تب و گوش درد داشته باشید. معمولاً این علائم چند هفته طول می کشند.
احساس گیجی اغلب نتیجه سرگیجه دورانی است. شایع ترین علت سرگیجه و احساس گیجی و سبکی سر مرتبط با سرگیجه چرخشی، یعنی سرگیجه وضعیتی خوش خیم (BPV) است. این عامل باعث سرگیجه کوتاه مدت می گردد و وقتی به وجود می آید که فرد به سرعت موقعیت خود را تغییر دهد، مانند بلند شدن سریع بعد از حالت درازکش از رختخواب.
سرگیجه و احساس گیجی می تواند توسط بیماری منییر (Menieres disease) ایجاد گردد. این بیماری باعث تجمع مایعات در گوش می گردد که با احساس پُری گوش، کاهش شنوایی و وزوز گوش همراه است. فرد ممکن است بعد از رد شدن حملات این بیماری خستگی زیادی را تجربه کند.
دلیل احتمالی دیگر سرگیجه و احساس گیجی، نوروم صوتی یا همان نوروم شنوایی است. نوروم صوتی یک تومور غیرسرطانی است که روی عصبی که گوش داخلی را به مغز متصل می نماید تشکیل می گردد.
بعضی دیگر از دلایل احتمالی سرگیجه عبارتند از:
افت ناگهانی فشارخون
بیماری عضله قلب
کاهش حجم خون
اختلالات اضطرابی
کم خونی فقر آهن
افت یا پایین بودن قند خون
عفونت گوش
کمبود آب بدن
گرمازدگی
ورزش بیش از حد
بیماری حرکت مثل ماشین گرفتگی یا دریازدگی
در موارد نادر، سرگیجه می تواند ناشی از مولتیپل اسکلروزیس (MS)، سکته مغزی، تومور بدخیم یا اختلال مغزی دیگری باشد.
علائم سرگیجه
افرادی که دچار سرگیجه می شوند ممکن است احساسات مختلفی را تجربه نمایند، از جمله:
سبکی سر یا احساس ضعف و غش
حس کاذب چرخش
عدم ثبات
از دست دادن تعادل
احساس شناوری یا گیجی
گاهی سرگیجه با حالت تهوع، استفراغ یا غش همراه است. اگر مدتی طولانی است که این علائم را دارید، به پزشک مراجعه کنید.
چه موقع باید در خصوص سرگیجه به پزشک مراجعه کرد؟
اگر به صورت دوره های مکرر دچار سرگیجه می شوید، باید با پزشک خود تماس بگیرید. همچنین اگر همراه با موارد زیر دچار سرگیجه ناگهانی شدید، باید فوراً به پزشک خود اطلاع دهید:
غش
آسیب به سر
سردرد متفاوت و شدید
گردن درد یا سفتی گردن
ضعف یا بی حسی صورت
ضعف در دست و پا
تب شدید
تاری دید
از دست دادن شنوایی
مشکل در صحبت کردن
بی حسی یا سوزن سوزن شدن
افتادگی چشم یا دهان
از دست دادن هوشیاری
درد قفسه سینه
استفراغ مداوم
افتادن یا عدم توانایی در راه رفتن
ضربان قلب شدید
این علائم می تواند نشان دهنده یک مشکل جدی در سلامتی باشد، بنابراین مهم است که در اسرع وقت به دنبال مراقبت های پزشکی باشید.
شایع ترین علت سرگیجه و احساس گیجی و سبکی سر مرتبط با سرگیجه چرخشی، یعنی سرگیجه وضعیتی خوش خیم (BPV) است. این عامل باعث سرگیجه کوتاه مدت می گردد و وقتی به وجود می آید که فرد به سرعت موقعیت خود را تغییر دهد، مانند بلند شدن سریع بعد از حالت درازکش از رختخواب
درمان های سرگیجه
درمان سرگیجه روی علت اصلی ایجاد آن متمرکز است. در بیشتر موارد، درمان های خانگی و درمان های پزشکی می توانند علت سرگیجه را کنترل نمایند. مثلاً:
* مسائل گوش داخلی می تواند با داروها و تمرینات در منزل کنترل گردد که می تواند به کنترل تعادل یاری کند.
* سرگیجه وضعیتی خوش خیم (BPV) نیز با مانورهایی که می تواند به کاهش علائم یاری کند قابل حل است. جراحی گزینه دیگری برای بیمارانی است که BPV آن ها با دیگر روش ها کنترل نمی گردد.
* بیماری منییر نیز با رژیم غذایی کم نمک، تزریقات موقعیتی یا جراحی گوش درمان می گردد.
* میگرن با داروها و تغییر سبک زندگی، مانند یادگیری شناسایی و جلوگیری از عوامل تحریک نماینده میگرن، درمان می گردد.
* داروها و تکنیک های کاهش اضطراب نیز می توانند به اختلالات اضطرابی یاری نمایند.
* نوشیدن مایعات زیاد می تواند به سرگیجه ناشی از ورزش بیش از حد، گرما یا کم آبی بدن یاری کند.
در خصوص سرگیجه چه کاری می توانید انجام دهید؟
اگر به صورت مکرر دچار سرگیجه می شوید از این نکات پیروی کنید:
* در صورت احساس سرگیجه بلافاصله بنشینید یا دراز بکشید و تا زمان برطرف آن استراحت کنید. این کار می تواند از احتمال از دست دادن تعادل شما که ممکن است منجر به سقوط و آسیب جدی گردد، جلوگیری کند.
* در صورت لزوم برای حفظ ثبات و پایداری از عصا یا واکر بهره ببرید.
* همواره هنگام بالا و پایین رفتن از پله ها دستتان را به نرده ها بگیرید.
* فعالیت هایی را انجام دهید که تعادل را بهبود می بخشد، مانند یوگا و تای چی.
* از جابجایی یا تعویض موقعیت به طور ناگهانی خودداری کنید.
* اگر مرتباً بدون اخطار دچار سرگیجه می شوید، از رانندگی با ماشین یا کار با ماشین آلات سنگین خودداری کنید.
* از مصرف کافئین، الکل و دخانیات خودداری کنید. استفاده از این مواد ممکن است باعث سرگیجه یا بدتر شدن آن گردد.
* حداقل هشت لیوان آب در روز بنوشید، هفت ساعت یا بیشتر بخوابید و از موقعیت های استرس زا خودداری کنید.
* برای جلوگیری از سرگیجه، یک رژیم غذایی سالم و متشکل از سبزیجات، میوه ها و پروتئین های بدون چربی داشته باشید.
* اگر گمان می کنید سرگیجه شما به دلیل دارویی ایجاد شده است، در خصوص کاهش دوز یا جایگزین کردن آن با داروی دیگر با پزشکتان صحبت کنید.
* در صورت بروز حالت تهوع همراه با سرگیجه، یک داروی بدون نسخه مانند مکلیزین (Antivert) یا آنتی هیستامین مصرف کنید. این داروها ممکن است باعث خواب آلودگی شوند، بنابراین در صورت احتیاج به فعالیت یا هوشیاری، از آن ها استفاده نکنید.
* اگر سرگیجه شما به دلیل گرم شدن بیش از حد یا کم آبی بدن ایجاد شده است، در جای خنک استراحت کنید و آب بنوشید.
منبع: همگردی