تولید فناوری در سازمان های فضایی دنیا چگونه است؟ - مجله کارنیکان

پیشرفت بشر در اکتشافات فضایی و پرده برداری از دنیاهای ورای زمین در قرن اخیر، به خصوص چند دهه گذشته چشمگیر بوده است، اما بر کسی پوشیده نیست که بشر شاید هنوز به شناخت یک ناخن از کل پیکر دنیا هستی هم نرسیده است.

شناخت بیشتر از کیهان نیازمند پیشرفت فوق العاده فناوری های در اختیار بشر است تا زمینه اکتشاف بیش از پیش آن فراهم آید. در این راه، این بخش های تحقیقاتی و تولید کننده فناوری هستند که نقش محوری را ایفا می کنند. در این گزارش به معرفی این بخش از سازمان ها و شرکت های فضایی می پردازیم.

ناسا(NASA)

اداره کل ملی هوانوردی و فضا(National Aeronautics and Space Administration) به اختصار ناسا(NASA) سازمانی مستقل در قوه مجریه حکومت فدرال ایالات متحده آمریکا است که مسئولیت برنامه ریزی در حوزه های برنامه فضایی کشوری و تحقیقات مکانیک پرواز و هوافضا را بر عهده دارد. در زمان جنگ سرد و پس از پرتاب ماهواره اسپوتنیک-1 توسط اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی به فضا، آمریکا به فکر ایجاد سازمان فضایی ملی خود افتاد و ناسا در 29 ژوئیه 1958 با امضای رئیس جمهور وقت دوایت آیزنهاور جای کمیته رایزنی ملی هوانوردی آمریکا(ناکا) را گرفت و بنیان گذاری شد. توماس کیت گلنان به عنوان نخستین مدیر ناسا و هیو لاتیمر درایدن به عنوان معاون او برگزیده شدند و فعالیت رسمی ناسا از 1 اکتبر 1958 آغاز شد.

ناسا دارای بخش های تولید فناوری مختلفی است که در ادامه آنها را معرفی می کنیم.

مرکز تحقیقات پرواز آرمسترانگ(Armstrong Flight Research Center)

مرکز تحقیقات پرواز آرمسترانگ مرکز اصلی ناسا برای پروژه های تحقیقاتی و آزمایشی پروازهای پرخطر در جو است. این مرکز از امکانات و تخصص لازم برای تصویرسازی، طراحی، تجزیه و تحلیل، ساخت، تلفیق، حفظ و انجام تحقیقات، تحقیقات پروازی و آزمایش پرواز بر روی وسایل نقلیه و سیستم های تحقیقاتی اصلاح شده یا منحصر به فرد برخوردار است.

مرکز تحقیقات ایمز(Ames Research Center)

مرکز تحقیقات ایمز ناسا یکی از 10 مرکز میدانی ناسا در قلب دره سیلیکون کالیفرنیا واقع شده است. این مرکز از سال 1939 ناسا را در زمینه تحقیق و توسعه در سطح دنیای در زمینه هوانوردی، فناوری های اکتشافی و علوم همسو با توانایی های اصلی ناسا کمک می کند.

مرکز تحقیقات گلن(Glenn Research Center)

مرکز تحقیقات گلن ناسا در کلیولند اوهایو برای پیشبرد مأموریت های ناسا در زمینه هوانوردی و اکتشافات فضایی، فناوری های ابتکاری را طراحی می کند و توسعه می دهد.

مرکز پرواز فضایی گودارد(Goddard Space Flight Center)

مرکز پرواز فضایی گودارد ناسا در گرینبلت مریلند، بزرگترین سازمان میزبان دانشمندان، مهندسان و فناوران آمریکا است که برای مطالعه زمین، خورشید، منظومه شمسی و دنیا هستی، فضاپیما و ابزار و فناوری های جدید می سازند.

آزمایشگاه پیشران جت(Jet Propulsion Laboratory)

آزمایشگاه پیشران جت ناسا یک مرکز تحقیقاتی ملی منحصر به فرد است که مأموریت های رباتیک فضایی و زمینی را انجام می دهد. این آزمایشگاه به اختصار JPL نامیده می شود، با ساخت اولین ماهواره علمی مدار زمین در آمریکا، ساخت اولین فضاپیمای پیروز بین سیاره ای و ارسال مأموریت های رباتیک برای مطالعه تمام سیارات منظومه شمسی و همچنین سیارک ها، دنباله دارها و کره ماه، به آغاز عصر فضا کمک کرد.

آزمایشگاه پیشران جت ناسا علاوه بر ماموریت های خود، شبکه فضایی عمیق ناسا را نیز توسعه داده و مدیریت می کند که یک سیستم دنیای متشکل از آنتن ها است که با فضاپیماهای بین سیاره ای ارتباط برقرار می کند.

مرکز فضایی لیندون بی جانسون(Lyndon B. Johnson Space Center)

برای بیش از 50 سال، مرکز فضایی لیندون بی جانسون(JSC) ناسا در هیوستون آمریکا، این کشور و دنیا را به یک ماجراجویی مداوم در اکتشاف، کشف و پیروزیت هدایت کرده است. این مرکز از طریق نوآوری های فناوری و اکتشافات علمی، نقشی حیاتی در تأمین قدرت آمریکا در قرن بیست و یکم ایفا کرده است.

مرکز فضایی کندی(Kennedy Space Center)

مرکز فضایی کندی ناسا در فلوریدا واقع شده است و به نوعی دروازه آمریکا رو به فضا محسوب می شود. این مرکز از ارسال اولین آمریکایی ها به فضا از پایگاه کیپ کاناورال، تا ارسال انسان به کره ماه، رویاهای آمریکا را به واقعیت تبدیل کرده است.

این مرکز از عملیات های ایستگاه فضایی بین المللی(ISS) پشتیبانی می کند و در حال همکاری با شرکای تجاری است تا ماموریت های آینده را به واقعیت تبدیل کند.

کندی همچنین محل اجرای برنامه خدمات پرتاب ناسا است. این برنامه وظیفه پرتاب ماهواره ها و مأموریت های رباتیک را به سفرهایی برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد سیاره زمین و باز کردن قفل اسرار دنیا دارد.

مرکز تحقیقاتی لانگلی(Langley Research Center)

مرکز تحقیقاتی لانگلی ناسا از حدود 200 تاسیسات در منطقه ای به وسعت 764 هکتار در همپتون ویرجینیا تشکیل شده است و حدود 3400 کارمند دارد. لانگلی برای ایجاد پیشرفت های انقلابی در صنعت هوانوردی، گسترش درک از جو زمین و توسعه فناوری های اکتشافات فضایی تلاش می کند.

مرکز پرواز فضایی مارشال(Marshall Space Flight Center)

برای بیش از شش دهه، ناسا برای تحویل حیاتی ترین سیستم های پیشران و سخت افزار، وسایل نقلیه پرتابی پرچمدار، سیستم های فضایی در سطح دنیای، مهندسی پیشرفته، فناوری ها و پروژه ها و راه چاره های پیشرفته علوم و تحقیقات به مرکز پرواز فضایی مارشال در هانتسویل آلاباما متکی بوده است. مشارکت های این مرکز در برنامه فضایی آمریکا به نفع همه بشریت تمام شده است.

مرکز فضایی جان سی استنیس(John C. Stennis Space Center)

بخشی که امروزه با نام مرکز فضایی جان سی استنیس ناسا شناخته می شود، دارای تاریخچه ای غنی و رنگارنگ از سال 1699 تا به امروز است. این بخش از می سی سی پی که خانه بومیان آمریکا، مهاجران و دزدان دریایی بوده است، اکنون میزبان کاوشگران امروزی صنعت فضایی است.

این مرکز دارای بزرگترین مرکز آزمایش موتور موشک در آمریکا است و به توسعه برنامه های پروازهای فضایی انسانی ناسا و موارد دیگر کمک می کند.

پژوهشگاه مطالعات فضایی گودارد

تحقیقات در موسسه مطالعات فضایی گودارد(GISS) ناسا بر مطالعه گسترده تغییرات زمین تأکید دارد که یک ابتکار میان رشته ای است که به تغییرات طبیعی و ساخته دست بشر در محیط زیست زمین که در مقیاس های زمانی مختلف رخ می دهند، می پردازد. این پژوهشگاه در دانشگاه کلمبیا در شهر نیویورک واقع شده است.

تاسیسات مونتاژ میشود(Michoud Assembly Facility)

برای بیش از نیم قرن، تاسیسات مونتاژ میشود ناسا در نیواورلئان کارخانه موشک سازی ناسا و تاسیسات برتر آمریکا برای ساخت و مونتاژ سازه ها و سیستم های فضایی در مقیاس بزرگ بوده است. این تأسیسات یکی از بزرگترین واحدهای دنیا با 829 هکتار مساحت است که دارای 43 هکتار فضای تولید تنها زیر یک سقف است که فضای کافی به اندازه بیش از 31 زمین فوتبال را در خود جای داده است.

میشود تحت مدیریت مرکز پرواز فضایی مارشال ناسا است و شامل چندین منطقه در مرکز خود است که توسط شرکت های تجاری یا پیمانکاران ناسا استفاده می شود.

هم اکنون میشود در حال ساخت و مونتاژ برخی از بزرگترین قسمت های موشک سیستم پرتاب فضایی(SLS) است که قوی ترین موشک دنیا خواهد بود که فضاپیمای اوریون(Orion)، فضانوردان و تجهیزات را برای مأموریت های جسورانه اکتشافی به ماه و فراتر از آن با خود به فضا خواهد برد.

مرکز مهندسی و ایمنی ناسا(NASA Engineering and Safety Center)

ماموریت مرکز مهندسی و ایمنی ناسا(NESC) انجام آزمایشات مستقل، تجزیه و تحلیل و ارزیابی پروژه های پرخطر ناسا برای اطمینان از پیروزیت و ایمنی آنها است. NESC برای جلوگیری از مسائل آینده به ناسا کمک می کند.

تسهیلات پرواز والوپس(Wallops Flight Facility)

تسهیلات پرواز والوپس ناسا خدمات پرتاب و پرواز چابک و کم هزینه را برای تأمین نیازهای دولت و بخش تجاری برای دسترسی سراسر دنیا به ماه و فراتر از آن فراهم می کند. این مرکز روی همه چیز، از هواپیماهای تحقیقاتی، سیستم های هوایی بدون سرنشین و بالن های در ارتفاع زیاد گرفته تا موشک های مدار نزدیک و فرا مداری، توانایی های زیادی را در اختیار ناسا قرار می دهد.

علاوه بر این، والوپس یک مرکز چند کاربره و دارای چند مستأجر در یک مکان جغرافیایی ایده آل برای پشتیبانی از ردیابی و فرماندهی ماهواره ای، عملیات های نظامی و آموزشی، تحقیقات علمی، توسعه و آزمایش فناوری ها و همچنین پروژه های هوافضایی تجاری است. این مرکز به مجموعه های مختلفی از جمله نیروی دریایی ایالات متحده، اداره ملی اقیانوس و جو و اداره هواپیمایی فدرال کمک می کند.

سازمان فضایی فدرال روسیه(Roscosmos)

سازمان فضایی فدرال روسیه، سازمان ملی فضایی کشور روسیه است. این سازمان با نام کوتاه روسکاسموس شناخته می شود. روسکاسموس در سال 1992 و پس از فروپاشی شوروی سابق تأسیس شد و میراث دار برنامه های فضایی شوروی گشت.

مرکز فرماندهی روسکاسموس در مسکو واقع شده است. مرکز اصلی کنترل پروازهای فضایی آن در نزدیکی شهر کورولف واقع است. مرکز آموزش فضانوردان در شهر استار سیتی واقع شده است. امکانات پرتاب به فضا در پایگاه فضایی بایکونور قزاقستان(با سابقه بیشترین پرتاب سرنشین دار و بدون سرنشین) و پایگاه فضایی پلستسک در شمال روسیه که در درجه اول برای پروازهای بدون سرنشین نظامی تخصیص یافته است، واقع شده است.

از آنجایی که فعالیت های علمی روسکاسموس اغلب در سایه نظامی گری سردمداران این کشور است، اطلاعات فعالیت های درون سازمانی آن مانند ناسا یا آژانس فضایی اروپا چندان رسانه ای نمی شود و اطلاعات دقیقی از بخش ها یا ادارات تولید و آزمایش و توسعه فناوری های مختلف در این سازمان در دسترس نیست. عهده داری ریاست روسکاسموس توسط ژنرال های ارتش این کشور در دوره های مختلف گواهی بر این مدعا است.

اما سازمان فضایی شوروی سابق و روسکاسموس کنونی سابقه درخشانی در اکتشافات و علوم فضایی دارند و برگ زرینی را در کتاب پیشرفت فضایی بشر ورق زده اند. میراث روسکاسموس به عنوان جانشین اصلی برنامه فضایی شوروی سابق، شامل ساخت اولین ماهواره دنیا، اولین پرواز فضایی انسان و اولین ایستگاه فضایی است.

روسکاسموس سال 2020 میلادی بودجه 2.77 میلیارد دلاری داشت که نشان از اهمیت بالای علوم و فناوری های فضایی نزد روسیه است.

آژانس فضایی اروپا(European Space Agency)

آژانس فضایی اروپا(ESA) سازمان فضایی اتحادیه اروپا است. این سازمان دولتی بین المللی که به اکتشاف فضا و فضانوردی اختصاص داده شده دارای 22 کشور عضو است. آژانس فضایی اروپا در سال 1975 تأسیس شده و مرکز آن در پاریس فرانسه دارای بیش از دو هزار نفر نیروی انسانی با بودجه سالانه در حدود شش میلیارد یورو(در سال 2019) است. برنامه های پروازهای فضایی آژانس فضایی اروپا شامل پروازهای فضایی با سرنشین، عمدتاً از طریق شرکت در برنامه های ایستگاه فضایی بین المللی، راه اندازی و شرکت در ماموریت های اکتشافی بدون سرنشین به سیارات دیگر و ماه، رصد زمین از فضا، دانش فضایی، ارتباط از راه دور و همچنین نگهداری از پایگاه فضایی بزرگ گویان در پایگاه فضایی گویان در گویان فرانسه در آمریکای جنوبی و طراحی و راه اندازی وسایل ترابری فضایی است. وسیله اصلی پرتاب در آژانس فضایی اروپا موشک آریان 5 است.

22کشور اروپایی شامل آلمان، اتریش، اسپانیا، استونی، ایتالیا، ایرلند، بریتانیا، بلژیک، پرتغال، دانمارک، رومانی، سوئد، سوئیس، فرانسه، فنلاند، لوکزامبورگ، مجارستان، نروژ، هلند، یونان، جمهوری چک و رومانی اعضای این سازمان را تشکیل می دهند.

این سازمان همچنین با ناسا در حال ساخت ماژول آوریون(Orion) است که با موشک سیستم پرتاب فضایی(SLS) ناسا به پرواز درخواهد آمد.

مراکز و تاسیسات تولید فناوری آژانس فضایی اروپا به شرح زیر است:

مأموریت های علمی آژانس فضایی اروپا در مرکز ESTEC در نوردویک هلند

مرکز مأموریت های رصد زمین در فراکاستی ایتالیا

مرکز کنترل ماموریت آژانس فضایی اروپا ESOC در دارمشتات آلمان

مرکز فضانوردان اروپا(EAC) که فضانوردان را برای ماموریت های آینده آموزش می دهد و در کلن آلمان واقع شده است

مرکز اروپایی کاربردهای فضایی و ارتباطات از راه دور(ECSAT) که یک موسسه تحقیقاتی تاسیس شده در سال 2009 در هارول انگلیس است

مرکز نجوم فضایی اروپا(ESAC) در ویلانوئوا دلا کانادای مادرید اسپانیا

نقشه و برنامه علمی آژانس فضایی اروپا یک برنامه بلند مدت مشتمل بر ماموریت های علوم فضایی و اکتشافات فضایی است.

سازمان ملی فضایی چین (CNSA)

سازمان ملی فضایی چین سازمان فضایی کشور چین است. برنامه فضایی چین از سال 1961 میلادی با پرتاب موشک به فضا آغاز شد و با ساخت ماهواره با کمک شوروی گسترش یافت. در سال 1970 میلادی چین توانست پنجمین کشوری شود که ماهواره ساخت خود را به فضا می فرستد. پس از آن چین برنامه فرستادن انسان به فضا را در دستور کار خود قرار داد و بالاخره در سال 2003 میلادی پیروز شد پس از شوروی و آمریکا سومین کشور دنیا باشد که انسان به فضا می فرستد.

چین همچنین پیشنهاد همکاری در ایستگاه فضایی بین المللی را داد، ولی این پیشنهاد با مخالفت آمریکا روبرو شد. به این دلیل چین برنامه ساخت ایستگاه فضایی چینی را در دستور کار خود قرار داده است.

این سازمان به تازگی برای اولین بار با ارسال یک کاوشگر به نیمه تاریک ماه توانست از آن منطقه نمونه برداری کند و نمونه ها را به سلامت به زمین بیاورد.

چهار بخش تحت نظر CNSA وجود دارد که گروه برنامه ریزی عمومی، گروه مهندسی سیستم، گروه علوم و فناوری و کنترل کیفیت و گروه امور خارجه است که دو گروه مهندسی سیستم و علوم و فناوری و کنترل کیفیت وظیفه تولید، آزمایش و توسعه فناوری های مختلف را برای این سازمان فضایی بر عهده دارند.

آژانس پژوهش های هوافضای ژاپن(Japan Aerospace Exploration Agency)

آژانس پژوهش های هوافضای ژاپن سازمان ملی فضایی کشور ژاپن است. این سازمان با نام کوتاه جاکسا یا ژاکسا(JAXA) شناخته می شود. جاکسا در تاریخ یکم اکتبر 2003 میلادی از طریق ادغام سه سازمان مستقل تشکیل شد و مسئول پژوهش، توسعه فناوری و پرتاب ماهواره به مدار زمین است. این سازمان همچنین در بسکمک از ماموریت های پیشرفته دیگر مانند اکتشاف سیارک و احتمال مشارکت در اکتشاف های سرنشین دار ماه درگیر است.

سه سازمانی که جاکسا از ادغام آنها تشکیل شد، موسسه علوم فضایی و نجوم ژاپن(ISAS)، آزمایشگاه ملی هوافضای ژاپن(NAL) و آژانس ملی توسعه فضایی ژاپن(NASDA) بود.

مرکز این سازمان اکنون در مرکز فضایی تانیگاشیما در جزیره تانیگاشیما در استان کاگوشیمای ژاپن واقع شده است.

پیش از تأسیس جاکسا، سازمان ISAS در برنامه فضایی خود در زمینه نجوم اشعه ایکس طی دهه های 1980 و 1990 میلادی بیشترین پیروزیت را داشته است. زمینه پیروزیت آمیز دیگر برای جاکسا تداخل سنجی خط پایه بسیار طولانی(VLBI) طی مأموریت HALCA بوده است. گفتنی است که VLBI در به تصویر کشیدن نخستین عکس از یک سیاه چاله نقش داشت. جدیدترین پیروزیت این سازمان نیز نمونه برداری از سیارکی موسوم به ریوگو و آوردن نمونه ها به زمین است.

آزمایش فناوری های ارتباطی یکی از وظایف اصلی جاکسا است.

دانشمندان فعال در این سازمان در زمینه های مختلفی مشغول تولید و توسعه فناوری های مختلف فضایی هستند که از جمله آنها می توان به فناوری های پرتاب موشک و فناوری استفاده چند باره از آنها، ماموریت های قمری و میان سیاره ای، فناوری های رصدی فضا و زمین، فناوری های ارتباطی، ساخت و توسعه ماهواره ها، توسعه هواپیماهای مافوق صوت و فناوری های لازم برای انجام ماموریت های سرنشین دار نام برد.

جاکسا از سازمان های زیر تشکیل شده است:

اداره فناوری فضایی 1

اداره فناوری فضایی 2

اداره فناوری پروازهای فضایی انسانی

اداره تحقیق و توسعه

اداره فناوری هوانوردی

موسسه علوم فضایی و فضانوردی(ISAS)

مرکز نوآوری اکتشافات فضایی

جاکسا همچنین دارای مراکز تحقیقاتی در بسکمک از نقاط ژاپن و برخی از دفاتر در خارج از این کشور است که شامل موارد زیر هستند:

مرکز تحقیقات رصد زمین(EORC) در توکیو

مرکز رصد زمین(EOC) در هاتویاما سایتاتاما

مرکز آزمایش نوشیرو(NTC) در نوشیرو آکیتا که در سال 1962 تاسیس شده است و ساخت و آزمایش موتورهای موشک را انجام می دهد.

مرکز بالن سانریکو (SBC)

مرکز فضایی کاکودا (KSPC)در کاکودا میاگی که توسعه موتورهای موشکی را بر عهده دارد و عمدتا روی توسعه موتورهای سوخت مایع کار می کند.

پردیس ساگامیهارا (ISAS) که توسعه تجهیزات آزمایشگاهی برای موشک ها و ماهواره ها را بر عهده دارد.

مرکز فضایی تانه گاشیما که در حال حاضر سایت پرتاب موشک های H-IIA و H-IIB است.

مرکز فضایی تسوکوبا(TKSC) که در تحقیق و توسعه ماهواره ها و موشک ها و ردیابی و کنترل ماهواره ها نقش دارد. آموزش فضانوردان نیز در این مرکز انجام می شود.

مرکز فضایی اوچینورا(USC) که در حال حاضر سایت پرتاب موشک اپسیلون(Epsilon) است.

سازمان پژوهش های فضایی هند(Indian Space Research Organisation)

سازمان پژوهش های فضایی هند که به اختصار ISRO نامیده می شود، آژانس فضایی اصلی کشور هند است و بزرگترین آژانس فضایی دولتی دنیا به شمار می رود. هدف اصلی این سازمان توسعه فناوری فضایی و کاربرد آن در منافع ملی این کشور است.

سازمان پژوهش های فضایی هند در سال 1969 بنیان گذاری شدند و نخستین ماهواره خود به نام آریاباتا را با کمک اتحاد جماهیر شوروی در آوریل 1975 به فضا پرتاب کرد. ماهواره روهینی نیز نخستین ماهواره ای بود که توسط موشک ساخت هند موسوم به SLV-3 در مدار زمین قرار گرفت. این سازمان پس از آن موشک PSLV را برای قرار دادن ماهواره در مدار قطب آهنگ و موشک GSLV را برای قرار دادن ماهواره های زمین آهنگ ساخته است. این موشک ها تا به امروز چندین ماهواره مخابراتی و ماهواره دیده بانی زمین را در مدار قرار داده اند.

سامانه های ناوبری دنیای مانند GAGAN و سامانه ماهواره ای ناوبری منطقه ای هند نیز توسط این سازمان توسعه یافته اند.

سازمان پژوهش های فضایی هند در 22 اکتبر 2008 نخستین فضاپیمای خود به نام چاندرایان-1 را به کره ماه فرستاد. در 5 نوامبر 2013 نیز فضاپیمایی را به مریخ فرستاد که در 24 سپتامبر 2014 با پیروزیت در مدار مریخ قرار گرفت. بدین ترتیب هند تبدیل به نخستین کشور آسیایی شد که توانسته به مدار مریخ دست یابد.

چشم انداز ISRO دستیابی به فناوری فضایی برای توسعه ملی از طریق دنبال کردن تحقیقات علوم فضایی و اکتشافات فضایی است. از دیگر ابعاد این چشم انداز که برای سال 2025 در نظر گرفته شده می توان به موارد زیر اشاره کرد:

ایجاد سیستم مخابراتی و راهبری ماهواره ای برای نیازهای ارتباطی و امنیتی مناطق روستایی

ارتقا قابلیت تصویربرداری ماهواره ای برای مدیریت منابع طبیعی، آب و هوا و تغییرات جوی

انجام مأموریت های فضایی برای درک بهتر منظومه خورشیدی و دنیا هستی

اکتشافات سیاره ای

توسعه پرتاب کننده های محموله های سنگین

ارسال انسان به فضا

سفر به مریخ در 2030

سازمان فضایی هند توسط وزارت فضا در دولت هند اداره می شود. وزارت فضا خود تحت امر کمیسیون فضایی است و آژانس ها و موسسات زیر را مدیریت می کند:

سازمان تحقیقات فضایی هند

شرکت آنتریکس(Antrix) در بنگلور که بازوی بازاریابی ISRO است

آزمایشگاه تحقیقات فیزیکی(PRL) در احمدآباد

آزمایشگاه ملی تحقیقات جوی(NARL) در گادانکی آندرا پرادش

مرکز NewSpace India Limited شاخه تجاری ISRO در بنگلور

مرکز کاربردهای فضایی شمال شرقی(NE-SAC) در اومیام

آزمایشگاه نیمه هادی(SCL) در موهالی

موسسه علوم و فنون فضایی هند(IIST) در دانشگاه فضایی هند

مرکز فضایی ویکرام سارابای

مرکز سیستم های پیشران مایع

مرکز برنامه های فضایی

مرکز ماهواره ای U R Rao

آزمایشگاه سیستم های الکترواپتیک

مرکز فضایی ساتیش داوان

این مراکز و چندین مرکز و موسسه و آزمایشگاه دیگر همگی به ISRO در تولید و آزمایش و توسعه فناوری های مختلف فضایی برای پیشبرد اهداف خود کمک می کنند.

سازمان های فضایی خصوصی

تا یکی دو دهه گذشته فناوری های فضایی در انحصار دولت های کشورهای قدرتمند بود و رقابت در عرصه فضا بیشتر یک رقابت نظامی بود تا یک رقابت صرفا علمی. اما طی دو دهه گذشته و به خصوص سالیان اخیر، شرکت های خصوصی بزرگ و حالا حتی استارتاپ ها نیز وارد گود شده اند و اتفاقا نقش بسزایی در پیشرفت فناوری های فضایی ایفا می کنند.

شاید بارزترین مثال از این شرکت ها، شرکت فضایی خصوصی اسپیس ایکس(SpaceX) باشد که توسط یکی از ثروتمندترین افراد دنیا یعنی ایلان ماسک بنیان گذاری شده است و می توان گفت عرصه فضا را با ابداعاتی نظیر ساخت موشک های چند بار مصرف دگرگون کرده است.

این شرکت ها که به مانند سازمان های فضایی کشورها عریض و طویل نیستند، با توجه به اینکه صرفا مصرف کننده نیستند و از بودجه دولتی بهره ای ندارند، باید خودشان درآمدزایی داشته باشند و به همین دلیل با استفاده از بهترین مهندسان و دانشمندان و حداقل نیروی انسانی در پی کسب پیروزیت های بزرگ و توسعه فناوری های نوآورانه هستند.

از بارزترین شرکت های فعال در این حوزه در حال حاضر می توان از همین شرکت آمریکایی اسپیس ایکس، شرکت آمریکایی بلو اوریجین(Blue Origin) بنا قرار گرفته توسط یکی دیگر از ثروتمندترین افراد دنیا جف بزوس و شرکت انگلیسی ویرجین گلکتیک(Virgin Galactic) که تمرکزش بر راه اندازی گردشگری فضایی و حمل و نقل انسان ها به مدار زمین طی یک پرواز چند دقیقه ای است، نام برد.

شرکت اسپیس ایکس تا به امروز پیروزیت های شگرفی به دست آورده است. این شرکت آمریکا را به آرزوی خود رساند و پس از بیش از یک دهه کاری کرد تا آمریکا بتواند دوباره از خاک خودش و بدون نیاز به روسیه، توسط موشک فالکون9 و کپسول کرو دراگون فضانورد به ایستگاه فضایی بین المللی بفرستد.

همچنین ساخت موشک چند بار مصرف فالکون 9 از پیروزیت های بزرگ این شرکت است که هزینه پرتاب های فضایی به شکل چشمگیری کاهش داده است و حتی ناسا نیز اکنون برای ارسال برخی محموله های خود از این شرکت کمک می گیرد.

این شرکت در اقدامی جالب توجه، برنامه موسوم به استارلینک(Starlink) را در پیش گرفته است که هدف از آن، ارسال بیش از 12 هزار ماهواره اینترنتی به مدار زمین و فراهم کردن امکان اتصال به شبکه اینترنت از اقصی نقاط کره زمین، حتی دورافتاده ترین نقاط آن است.

اسپیس ایکس رویای ارسال انسان ابتدا به ماه و سپس مریخ را در سر می پروراند و در این راه با ساخت موشک استارشیپ و دیگر فناوری های لازم سخت در تلاش است.

شرکت بلو اوریجین نیز با ساخت و توسعه موشک چند بار مصرف نیو شپرد(New Shepard) و کپسول در حال توسعه اوریون(Orion) جدی ترین رقیب شرکت اسپیس ایکس شناخته می شود. این شرکت نیز در این عرصه به پیروزیت های قابل توجهی رسیده است و به خوبی در حال پیشرفت است.

شرکت انگلیسی ویرجین گلکتیک نیز که توسط ریچارد برانسون بنیان قرار گرفته، روشی نوین را برای ارسال ماهواره و رساندن موشک به مدار زمین در سر دارد که تا به امروز با انجام آزمایش های گوناگون بسیار به آن نزدیک شده است. این شرکت می خواهد ابتدا موشک را با یک هواپیمای مخصوص به ارتفاع ببرد و سپس موشک را به سمت مدار زمین شلیک کند تا هزینه پرتاب موشک و ماهواره به شکل چشمگیری کاهش یابد.

همچنین شاید بتوان گفت که بزرگترین رویای ویرجین گلکتیک راه اندازی گردشگری فضایی است. این شرکت قصد دارد در مرحله اول امکان سفری چند دقیقه ای به ورای جو زمین را برای علاقه مندان، البته آنهایی که استطاعت پرداخت بهای بلیت گران قیمت این سفر را دارند، فراهم کند.

در کل به نظر می رسد ظهور شرکت های خصوصی و استارتاپ ها به عرصه فضا و فناوری های فضایی فرصتی ناب برای پیشرفت این حوزه و تقویت بال های انسان برای کشف هرچه بیشتر دنیا هستی به ارمغان آورده است. فرصتی که همراه با پیشرفت فناوری های فضایی می تواند به استفاده از نتایج آن همین جا روی زمین و در زندگی روزمره منجر شود. چنان که تا به امروز نیز بسکمک از فناوری ها که ابتدا برای سفرهای فضایی و فضانوردان ابداع شده است، راه خود را به زندگی روزمره مردم دنیا باز کرده اند و موجب راحتی و آسایش بشر امروزی شده اند.،ایسنا