استفاده از سیستم اعلام خطر سونامی در سواحل چابهار - مجله کارنیکان

ناصر حاجی زاده رییس پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم­ جوی با اشاره به آسیب های ناشی از توفان های دریایی، اضافه نمود که کشور تجربه توفان های حاره ای را دارد که خسارات زیادی را به سواحل کشور وارد نموده است.

حاجی زاده جریان های شکافنده را یکی از پدیده های دریای خزر دانست و با بیان این که در این زمینه پروژه های زیادی در پژوهشگاه در دستور کار واقع شده است، اظهار کرد:

از سوی محققان پژوهشگاه اقیانوس شناسی و علوم جوی پروژه هایی در زمینه جریان های شکافنده و برگشتی که موجب غرق شدن افراد شده، اجرایی شده است.

حاجی زاده، جریان های شکافنده را جریان هایی دانست که از ساحل به سوی دریا حرکت می نمایند و افزود: این جریان یکی از مهمترین عوامل غرق شدن انسان ها در دریاها است، به طوری که 80 درصد عملیات های کمکی نجات غریق ها مربوط به این پدیده می گردد.

به گفته حاجی زاده حرکت این جریان از داخل منطقه خیزاب ساحلی شروع می گردد و تا خارج از خط شکست موج ادامه می یابد. این جریان موجب می گردد آبی را که موج ها به سوی ساحل آورده اند، به دریا بازگردانده شوند.

مشارکت ایران در پروژه جهانی

حاجی زاده، وقوع سونامی در منطقه مکران را یکی دیگر از مسائل اساسی در حوزه اقیانوس شناسی دانست و ادامه داد که با توجه به رخ دادن سونامی در سال 2004 میلادی در اقیانوس هند اقدام جهانی برای ایجاد سیستم میزان گیری در این اقیانوس باهدف پیش بینی و کاهش خطرات ناشی از سونامی صورت گرفت.

رییس پژوهشگاه اقیانوس شناسی و علوم جوی این سیستم را مجموعه ای از دستگاه های میزان گیری و مدل سازی عددی دانست و یادآور شد:

این میزان گیری ها شامل میزان گیری زلزله حرکات زمین ناشی از موج سونامی و شناسایی آن و درنهایت اعلام خطر قبل از رسیدن موج سونامی به سواحل می گردد.

حاجی زاده افزود که بر این اساس در اواخر فروردین ماه سال گذشته از سوی کمیسیون بین دولتی اقیانوس شناسی (IOC) به عنوان مهمترین نهاد بین المللی در عرصه علوم اقیانوسی پروژه ای جهانی در این زمینه تعریف شد که بر اساس آن کشورهای ایران، عمان، هندوستان و پاکستان برای راه اندازی این سیستم انتخاب شدند و ایران در این پروژه نقش محوری را دارد.

حاجی زاده ذاکر، ایجاد ارتباطات علمی میان کشورها به ویژه میان ایران و عمان را از دستاوردهای این پروژه ذکر کرد و ادامه داد:

با اجرای این پروژه ارتباطات خوبی میان ایران و عمان در زمینه تبادل داده های زلزله نگاری ایجاد شده است.

حاجی زاده با اشاره به فعالیت ایران در این زمینه افزود:

در پژوهشگاه اقیانوس شناسی و علوم جوی مدل سازی هایی را در زمینه سیستم های اعلام خطر سونامی در دستور کار داریم که این سیستم ها در حال تکمیل شدن هستند و برای بهره برداری از این سیستم ها با منطقه آزاد چابهار هماهنگی هایی ایجاد شده است.

سونامی یکی از پدیده های جغرافیایی است که در پی زمین لرزه های زیر دریا و یا بر اثر لغزیدن صخره ایجاد می گردد. آبی که به لرزه درآمده به شکل موج های بزرگ به کرانه ها رسیده و ویرانی بزرگی را به بار می آورد؛ چراکه سرعت موج های ناشی از سونامی گاه به بیش از 800 کیلومتر در ساعت می رسد.

سونامی سال 1788 لیسبون (پرتغال) با موج هایی به بلندی حدود 18 متر به شهر هجوم برد و ساکنان آن شهر را در کام خود فروبرد. یکی از بزرگترین سونامی ها در دسامبر سال 2004 میلادی در نزدیکی سوماترای اندونزی روی داد که باعث ویرانی بزرگ و کشته شدن بیش از 100 هزار نفر در جنوب آسیا شد.

در ایران این پدیده در خلیج فارس رخ می دهد و شواهد حاکی از آن است که بندر سیراف در جنوب ایران تا سده چهارم هجری و عصر دیلمیان، بندری آباد و پررونق بوده و ناگهان بر اثر زمین لرزه ای، قسمت بزرگی از شهر به زیر آب رفته است.